Logopedia

Oczywiście jeśli macie Państwo zalecenie lub skierowanie z przedszkola, szkoły lub od innego specjalisty, ale także możliwie najwcześniej, jeżeli macie Państwo wątpliwości dotyczące szeroko rozumianego rozwoju mowy waszych dzieci, w szczególności gdy:

• mowa dziecka jest niezrozumiała lub dziecko nie wymawia niektórych głosek,
• gdy dziecko nie mówi lub nie następuje rozwój mowy,
• gdy dziecko nie komunikuje się z otoczeniem,
• gdy dziecko często ma infekcje i oddycha przez otwarte usta,
• gdy dziecko nie reaguje na głos bliskich,
• gdy dziecko stara się lecz nie rozumie co się do niego mówi,
• gdy dziecko źle słyszy,
• gdy dziecko ma trudności z koncentracją, niechętnie rysuje,
• gdy nastąpiło zatrzymanie lub regres mowy.

Szczegółowe wskazania do konsultacji logopedycznej

Konsultacja logopedyczna jest kluczowa, gdy pojawiają się wątpliwości co do rozwoju mowy i komunikacji dziecka. Wczesna interwencja logopedyczna może znacząco wpłynąć na rozwój dziecka i zapobiec późniejszym trudnościom. Oto bardziej szczegółowe wskazania do konsultacji logopedycznej u dziecka:

Opóźniony rozwój mowy

• Brak gaworzenia do 6. miesiąca życia.
• Brak pierwszych słów do 12-18. miesiąca życia.
• Brak prostych zdań do 2-3 roku życia.
• W wieku 3 lat dziecko nie używa zdań dwuwyrazowych lub mówi bardzo mało w porównaniu do rówieśników.

Problemy z artykulacją

• Dziecko wymawia nieprawidłowo dźwięki, przestawia sylaby lub całe wyrazy.
• Trudności z wymawianiem poszczególnych głosek, np. „r”, „sz”, „cz”, „ż” po ukończeniu 5-6 lat.
• Mowa dziecka jest niezrozumiała dla osób spoza najbliższego otoczenia, nawet po ukończeniu 3. roku życia.

Zaburzenia płynności mowy (jąkanie, „zacinanie się”)

• Dziecko powtarza dźwięki, sylaby, słowa lub całe zdania.
• Długie pauzy w mowie, „zacinanie się” podczas próby wypowiedzi.

Objawy te mogą pojawić się zarówno na wczesnym etapie rozwoju, jak i później, np. w wieku przedszkolnym.

Zaburzenia słuchu fonematycznego

• Dziecko ma trudności z różnicowaniem dźwięków mowy (np. myli podobnie brzmiące głoski, takie jak „k” i „g” lub „p” i „b”).
• Trudności w rozumieniu instrukcji lub poleceń złożonych z kilku elementów.

Problemy z rozumieniem mowy

• Dziecko ma trudności z rozumieniem prostych poleceń lub wypowiedzi, które powinno rozumieć w danym wieku.
• Nie odpowiada na swoje imię, nie rozumie podstawowych pytań i instrukcji.

Brak lub ograniczone gestykulowanie i komunikacja niewerbalna

• Dziecko nie używa gestów, takich jak wskazywanie, machanie ręką, skinienie głową, co jest typowe dla dzieci w pierwszym roku życia.
• Brak prób komunikacji za pomocą mimiki, gestów, czy kontaktu wzrokowego.

Wybiórczość pokarmowa lub problemy z jedzeniem

• Dziecko ma trudności z jedzeniem pokarmów o różnych konsystencjach, np. gryzienie i przeżuwanie.
• Występuje nadmierna wybiórczość pokarmowa, co może wskazywać na zaburzenia integracji sensorycznej w obszarze jamy ustnej.

Nieprawidłowe napięcie mięśniowe w obrębie aparatu mowy

• Obniżone napięcie mięśniowe (hipotonia) w okolicach warg, języka, szczęki, co może wpływać na wyraźność mowy oraz trudności w artykulacji.
• Wysokie napięcie mięśniowe (hipertonia) może powodować trudności z precyzyjnym ruchem języka czy warg, co wpływa na jakość mowy.

Oddychanie przez usta lub nawyki nieprawidłowego ssania

• Dziecko stale oddycha przez usta, co może prowadzić do problemów z wymową oraz nieprawidłowym rozwojem narządów artykulacyjnych.
• Długotrwałe ssanie kciuka, smoczka lub inny nawyk oralny po 2. roku życia, co może wpłynąć na rozwój zgryzu i mowy.

Problemy z rozwojem językowym

• Dziecko mówi bardzo mało w porównaniu do rówieśników lub wykazuje trudności w budowaniu zdań.
• Występuje mieszanie języka, np. w rodzinach dwujęzycznych, dziecko nie rozwija poprawnie ani jednego, ani drugiego języka.

Zaburzenia komunikacji społecznej

• Dziecko ma trudności z nawiązywaniem kontaktu wzrokowego, unika interakcji z rówieśnikami i dorosłymi.
• Występują nietypowe zachowania komunikacyjne, takie jak echolalia (powtarzanie zasłyszanych słów), brak zrozumienia zasad dialogu (nieodpowiednie reakcje na pytania).

Zaburzenia neurologiczne lub genetyczne

• Dzieci z diagnozowanymi zaburzeniami neurologicznymi lub genetycznymi mogą potrzebować wczesnej diagnostyki logopedycznej w celu wsparcia rozwoju mowy i komunikacji.

Obawy rodziców lub nauczycieli

• Każda sytuacja, w której rodzic, opiekun lub nauczyciel wyraża niepokój dotyczący rozwoju mowy, artykulacji lub komunikacji dziecka, powinna być powodem do konsultacji.

Problemy z dykcją lub emisją głosu

• Niewłaściwe modulowanie głosu, zbyt wysoka lub niska tonacja, problemy z oddychaniem podczas mówienia.
• Dziecko mówi bardzo cicho, krzykliwie lub nosowo.

Trudności w przedszkolu lub szkole

• Dziecko nie jest w stanie komunikować swoich potrzeb nauczycielom lub rówieśnikom, co może wpływać na jego funkcjonowanie w grupie.
• Trudności w nauce języka, pisania, czytania, które mogą wynikać z wcześniejszych problemów z mową.