Konsultacja grafomotoryka | terapia ręki

Grafomotoryka odnosi się do umiejętności związanych z precyzyjnymi ruchami rąk, które są niezbędne do pisania, rysowania oraz innych aktywności wymagających koordynacji ręka-oko. Dla wielu dzieci rozwój tych umiejętności może być wyzwaniem, co często prowadzi do trudności szkolnych. Konsultacja i zajęcia grafomotoryczne mogą być pomocne w poprawie tych umiejętności, gdy pojawiają się określone sygnały. Oto główne wskazania do takiej konsultacji:

Trudności z koordynacją ruchową (motoryka mała)

• Dziecko ma problem z precyzyjnym chwytaniem małych przedmiotów, trzymaniem ołówka, długopisu lub kredki.
• Trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów, takich jak rysowanie, malowanie, wycinanie nożyczkami, nawlekanie koralików, składanie papieru (origami).
• Dziecko ma problem z zapinaniem guzików, wiązaniem butów czy korzystaniem z innych przedmiotów wymagających drobnej manipulacji.

Nieukształtowana lateralizacja

• Dziecko przekłada narzędzia lub zabawki (ołówek, kredkę, klocki) z ręki do ręki.
• Trzyma nieprawidłowo sztućce przy jedzeniu (np. przekłada widelec z ręki lewej do prawej).
• Dziecko wykonuje czynności grafomotoryczne raz prawą, raz lewą ręką.
• Funkcje ręki/strony dominującej są nieutrwalone.
• Ma problemy z przekraczaniem osi ciała.

Nieprawidłowy chwyt narzędzi pisarskich

• Dziecko trzyma ołówek, kredkę lub długopis w sposób nieprawidłowy, co utrudnia płynne pisanie i rysowanie.
• Niewłaściwy chwyt powoduje zmęczenie rąk, ból lub niechęć do wykonywania czynności grafomotorycznych.

Trudności z rysowaniem i kolorowaniem

• Dziecko ma trudności z rysowaniem prostych kształtów lub odwzorowywaniem obiektów.
• Problemy z utrzymaniem się w obrębie konturów podczas kolorowania, nieregularne i chaotyczne rysowanie.
• Dziecko unika rysowania, kolorowania lub wykonuje te czynności niechętnie, często przerywając pracę.

Nieprawidłowy rozwój umiejętności pisania

• Dziecko nie rozwija umiejętności pisania zgodnie z wiekiem – ma trudności z kopiowaniem liter, pisaniem po śladzie, odwzorowywaniem prostych wyrazów.
• Litery są nieczytelne, źle odwzorowane, zbyt duże lub za małe, nachylone w różnych kierunkach.
• Problemy z utrzymaniem prawidłowego odstępu między literami i słowami, linie pisma są nierówne.

Zmęczenie i frustracja podczas pisania

• Dziecko bardzo szybko się męczy podczas pisania, odczuwa ból w ręce, co wpływa na jego motywację do wykonywania zadań wymagających pisania lub rysowania.
• Częste przerwy w trakcie pisania, narzekanie na zmęczenie lub ból, niechęć do podejmowania aktywności grafomotorycznych.

Nadmierna siła nacisku podczas pisania lub rysowania

• Dziecko naciska zbyt mocno na ołówek lub kredkę, co skutkuje zniszczeniem papieru lub zbyt ciemnym, grubym rysunkiem.
• Nadmierna siła nacisku często wiąże się z napięciem mięśniowym w obrębie dłoni i ręki, co wpływa na nieprawidłową motorykę.

Zbyt słaby nacisk podczas pisania

• Pisanie jest zbyt delikatne, ledwo widoczne, co utrudnia nauczycielom lub rodzicom odczytanie napisanych liter i wyrazów.
• Dziecko ma trudności z utrzymaniem prawidłowego nacisku, co powoduje nieczytelne, blade pismo.

Trudności z przestrzenną organizacją pisma

• Dziecko ma problemy z utrzymaniem pisma w linii – litery są „rozrzucone” po stronie, nieregularne lub wychodzące poza linię.
• Trudności z planowaniem przestrzennym – np. dziecko zaczyna pisać w środku kartki lub nie zostawia odpowiednich marginesów, co utrudnia zachowanie porządku na stronie.

Problemy z koncentracją podczas wykonywania zadań grafomotorycznych

• Dziecko ma trudności z utrzymaniem uwagi podczas rysowania, kolorowania lub pisania, często odrywa się od zadania, nie kończy pracy.
• Niska motywacja i szybka rezygnacja z zadań wymagających precyzji i skupienia.

Nierównomierny rozwój umiejętności grafomotorycznych w porównaniu do rówieśników

• Dziecko ma widocznie niższy poziom umiejętności pisania, rysowania, manipulowania drobnymi przedmiotami w porównaniu z innymi dziećmi w jego wieku.
• Rodzice lub nauczyciele zauważają, że dziecko ma trudności z wykonywaniem zadań, które inne dzieci wykonują bez większych problemów.

Zaburzenia napięcia mięśniowego

• Napięcie mięśniowe w dłoniach i rękach jest zbyt niskie lub zbyt wysokie, co utrudnia precyzyjne ruchy podczas pisania i rysowania.
• Dziecko ma trudności z kontrolowaniem siły ruchów, co prowadzi do niezgrabności w trakcie manipulacji narzędziami pisarskimi.

Zaburzenia integracji sensorycznej

• Dziecko może mieć trudności z przetwarzaniem bodźców dotykowych, co wpływa na zdolność manipulowania przedmiotami, takimi jak ołówek czy nożyczki.
• Wrażliwość na teksturę narzędzi pisarskich, niechęć do dotykania papieru, co może powodować opór przed wykonywaniem zadań grafomotorycznych.

Opóźniony rozwój motoryki małej z powodu wcześniejszych problemów rozwojowych

• Dzieci, które mają wczesne opóźnienia rozwojowe, np. wynikające z problemów neurologicznych, mogą potrzebować dodatkowego wsparcia w rozwijaniu umiejętności grafomotorycznych.

Urazy i niepełnosprawności w obrębię rąk, dłoni i palców

• Przywrócenie prawidłowych funkcji motorycznych po np.: złamaniach, zwichnięciach, oparzeniach.
• Uszkodzenia/niepełnosprawności ręki dominującej skutkujące koniecznością usprawnienia drugiej ręki.
• Niedotlenienie, udary powodujące dysfunkcje kończyny górnej.

Obawy nauczycieli i rodziców dotyczące postępów dziecka

• Nauczyciele lub rodzice zauważają, że dziecko ma trudności z pisaniem, rysowaniem, wykonywaniem zadań manualnych, co wpływa na jego ogólne funkcjonowanie w szkole.
• Dziecko wyraźnie unika zadań grafomotorycznych lub skarży się na trudności podczas ich wykonywania.